مشاوره مدیریت از جمله حوزههایی است که طی سالهای اخیر در ایران رونق چشمگیری را تجربه کرده است. این رشته به شکل رسمی در دنیا بیش از یک قرن سابقه دارد و تقریباً در تمام این مدت هم در حال رشد بوده است.
اصطلاح مشاوره مدیریت مجموعهی گستردهای از فعالیتهای مرتبط با کسب و کار را پوشش میدهد. مشاوران مدیریت در زمینههای مختلف از جمله استراتژی فروش، تحقیقات بازار، منابع انسانی، بهبود عملکرد، بازاریابی دیجیتال مدیریت مالی، صادرات و واردات، ایمنی فعالیت میکنند.
مشاور فردی است که میتواند تا حدی روی یک فرد، گروه یا سازمان تأثیر بگذارد، اما از قدرت مستقیم برای ایجاد تغییر یا اجرای برنامههای مد نظر خود برخوردار نیست.
بنابراین تفاوت اصلی مدیر و مشاور در اینجاست که «مسئولیت اقدام» نهایتاً بر عهدهی مدیر است. کسی که از مرحلهی تلاش برای تأثیرگذار فراتر میرود و مسئولیت اقدام بر عهدهاش گذاشته میشود، دیگر مشاور نیست، بلکه مدیر است.
دیگران هم کموبیش تعریف مشابهی از مشاوره مدیریت ارائه کردهاند
وقتی پای یک فعالیت یا مجموعهای از فعالیتها در میان است، هر شکلی از کمک کردن دربارهی تعیین محتوای این فعالیت، فرایندها یا ساختار اجرای آن را میتوان مشاوره در نظر گرفت. به شرطی که کسی که مشورت میدهد در زمینهی اجرا مسئولیتی نداشته باشد و صرفاً نقش کمککننده را بر عهده بگیرد.
اما احتمالاً قبول دارید که نمیتوان اینها را به عنوان تعریف دقیق مشاوره در نظر گرفت. در دنیای واقعی نقش «مشاور مدیریت» الزاماً به موارد فوق محدود نمیشود. حتی گاهی اوقات، بخشهایی از اجرای کار به مشاور مدیریت واگذار میشود. به عنوان مثال، شاید دیده باشید که بعضی شرکتها نهتنها در تعریف فرایند استخدام از مشاور بهره میگیرند، بلکه به مشاور میگویند که خودت در جلسه مصاحبه شغلی حاضر شو و با تکتک داوطلبان مصاحبه کن.
بر اساس این شواهد، کسانی مثل مارک بائیج موارد زیر را به عنوان نقش های مشاور مدیریت در دنیای واقعی فهرست کردهاند